Του Κωστή Λουλάκη
‘’Μικροαστοί θα σας φάνε τα παιδιά σας,
θα σας φάνε ζωντανούς,
κανίβαλοι, κανίβαλοι θα γίνουνε’’
Τζίμης Πανούσης ‘’Για τη γιορτή της μητέρας’’
Πολύς λόγος γίνεται τα τελευταία χρόνια για το φαινόμενο brain drain. Τη φυγή δηλαδή στο εξωτερικό νέων επιστημόνων με πολλά ακαδημαϊκά-επιστημονικά προσόντα, γνώσεις και δεξιότητες. Άραγε φταίει μόνο η κρίση για αυτό, ή μήπως φταίνε και άλλα πράγματα, που και κρίση να μην είχαμε θα τους οδηγούσαν σε φυγή, αφού θα ήταν δύσκολο να αξιοποιηθούν εργασιακά και να προσφέρουν; Πράγματα που η γενιά του brain drain βρήκε μπροστά της, να απαιτούνται από αυτή και να έχουν νομοθετηθεί από τους προηγούμενους, όταν οι σημερινοί νέοι ήταν ακόμα αγέννητοι, παιδιά ή νήπια και χωρίς δικαίωμα ψήφου, μη τηρώντας καμία αρχή κοινής λογικής και διαγενεακής δικαιοσύνης. Δίνοντας έτσι μια άλλη διάσταση, στο αιώνιο χάσμα των γενεών!
Ας δούμε συνοπτικά τα πράγματα από την αρχή με μια μικρή εισαγωγή. Τα συνταξιοδοτικά συστήματα παγκοσμίως είναι δύο. Το αναδιανεμητικό και το ανακεφαλαιοποιητικό. Το πρώτο διανέμει στους νυν συνταξιούχους, τις εισφορές που πληρώνουν οι νυν εργαζόμενοι, με κάποιο τρόπο(μαθηματικό μοντέλο, νόμους και διατάξεις), είναι αυτό που εφαρμόζεται στη χώρα μας, είναι το πλέον άδικο και συμφέρει αυτούς που δεν έχουν πληρώσει ασφαλιστικές εισφορές ή έχουν πληρώσει μικρές εισφορές, αφού λίγα έδωσαν και πολλά παίρνουν(π.χ. ΟΓΑ, περιστασιακά εργαζόμενους). Το δεύτερο επενδύει τις εισφορές των εργαζομένων και τους διανέμει τα κέρδη των εισφορών τους που έχουν συσσωρευτεί κατά τη διάρκεια του ασφαλιστικού τους βίου. Όσο πιο πολλά δώσεις τόσο περισσότερα θα πάρεις και όσο πιο πολύ αποδώσουν οι επενδύσεις των εισφορών σου. Είναι το σύστημα που εφαρμόζουν οι ιδιωτικές ασφαλιστικές και τα ασφαλιστικά ταμεία πολλών χωρών του δυτικού κόσμου(πολλά από τα οποία ζημιώθηκαν λόγω ελληνικού PSI, πολύ περισσότερο από τα ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία που είχαν επενδύσει στα ίδια ομόλογα, αφού απλά είχαν επενδύσει πολύ περισσότερα χρήματα).
Σήμερα η αναγκαιότητα μείωσης των συντάξεων είναι πρωτίστως θέμα διαγενεακής δικαιοσύνης και δευτερευόντως θέμα οικονομικό.
Όλα τα μαθηματικά μοντέλα που έχουν εφαρμοστεί στη χώρα μας δείχνουν ότι με βάση τις εισφορές που έχουν πληρώσει οι σημερινοί συνταξιούχοι, οι συντάξεις τους(οι σημερινές όχι οι προ κρίσης), είναι κατά μέσο όρο διπλάσιες από αυτό που αντιστοιχεί στις εισφορές που έχουν πληρώσει. Δηλαδή αν γίνει επαναπροσδιορισμός των συντάξεων και οι συνταξιούχοι λαμβάνουν συντάξεις ανάλογες των εισφορών που έχουν πληρώσει(κάποια στιγμή θα γίνει και αυτό, διαφορετικά οι συντάξεις δε θα παραμείνουν συντάξεις αλλά θα γίνουν προνοιακά επιδόματα), οι συντάξεις τους θα πρέπει να μειωθούν στο μισό του σημερινού. Όλα αυτά πάντα κατά μέσο όρο και με βάση το προσδόκιμο επιβίωσης και όχι περιπτωσιολογικά.
‘’Με αγχώνει η ιδέα ότι θα έρθει μια μέρα μετά είκοσι, τριάντα χρόνια που τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας θα μας νιώθουν σαν βαμπίρ.’’
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου του Μίμη Ανδρουλάκη ‘’Βαμπίρ και κανίβαλοι’’
Αυτό που παγκοσμίως λέγεται γενιά του baby boom, ή αλλιώς baby boomers, η γενιά του Woodstock και του Μάη του 68, ή επί το ελληνικότερον γενιά του πολυτεχνείου, γενιά του 1-1-4 και του 15% για την παιδεία, γενιά των Λαμπράκηδων, η πρώτη μεταπολεμική γενιά, η πιο ευνοημένη και πολυπληθής γενιά της ιστορίας του δυτικού κόσμου δηλαδή, θα πρέπει να χάσει μερικά από τα υψηλά της προνόμια για να αποκατασταθεί η διαγενεακή δικαιοσύνη. Ειδικά στη χώρα μας με τις χαμηλές προσφορές και τις υψηλές απολαβές. Απολαβές που δεν προήλθαν από οικονομική ανάπτυξη και επένδυση, αλλά από νομοθετική ρύθμιση.
Όλοι αυτοί δεν κατάλαβαν όταν νομοθετούσαν, όταν ζητούσαν συνεχώς παροχές και όταν δανειζόταν ασύστολα, ότι είχαν αρχίσει να ζουν και κυρίως συνέχιζαν και συνεχίζουν να ζουν εις βάρος των παιδιών και των εγγονιών τους, εις βάρος των επόμενων γενιών δηλαδή και της χώρας τους. Και χωρίς να δημιουργήσουν και τις κατάλληλες προϋποθέσεις ώστε να μπορούν να απολαμβάνουν όσα χωρίς σκέψη νομοθέτησαν, φροντίζοντας ακόμα να μη δημιουργηθεί το φαινόμενο brain drain. Γιατί κάποιος πρέπει να εργάζεται για να παράγει, να πληρώνει φόρους και εισφορές ώστε να πληρώνονται οι συντάξεις και τα δανεικά που έθρεψαν τους Έλληνες baby boomers του ‘’Όλοι μαζί τα φάγαμε’’. Η διαφορά είναι ότι δεν έφαγαν όλοι το ίδιο.
Σήμερα αυτό που πρέπει να πούμε είναι ότι σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να γίνει αύξηση μισθών, συντάξεων και κάθε είδους παροχών με δανεικά(αυξάνοντας και το χρέος και το έλλειμμα) που θα πληρώσουν οι επόμενες γενιές, όπως γινόταν τόσα χρόνια, παρά μόνο με πραγματική(και όχι με δημιουργική λογιστική) αύξηση του ΑΕΠ της χώρας μας, από παραγωγικές επενδύσεις.
‘’Η επιμήκυνση της ζωής μας θα γίνει μια γοητευτική περιπέτεια μόνο αν μας αγαπούν οι νέοι, μόνο αν έγκαιρα φτάσουμε σ’ ένα νέο, δίκαιο συμβόλαιο ανάμεσα στις γενιές.’’
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου του Μίμη Ανδρουλάκη ‘’Βαμπίρ και κανίβαλοι’’
Ο μόνος τρόπος για να διατηρήσουν οι σημερινοί συνταξιούχοι κάποια από τα υψηλά τους προνόμια και να εξακολουθήσουν να λαμβάνουν μια αξιοπρεπή σύνταξη και όχι ένα προνοιακό βοήθημα, είναι να αυξηθεί η εργασία(εργαζόμενοι και μισθοί), άρα και οι εισφορές. Να αυξηθεί το ΑΕΠ δηλαδή, αλλά με παραγωγικές επενδύσεις. Άλλος δρόμος δεν υπάρχει, είτε μας αρέσει είτε όχι. Αλλά το ξαναλέω, όχι με δανεικά που θα τα απολαύσουν οι σημερινοί και θα τα πληρώσουν οι επόμενοι, όπως γινόταν τόσα χρόνια.
Η σημερινή ευκαιρία είναι μοναδική χωρίς να είναι η μόνη. Η Τουρκία με όλα αυτά που κάνει ο Ερντογάν, έχει απολέσει την ευρωπαϊκή της προοπτική. Ίσως να μην τους ενδιαφέρει κιόλας. Και τόσες εταιρείες που έχουν εγκατασταθεί εκεί, συμβάλλοντας στην οικονομική ανάπτυξη της Τουρκίας τα τελευταία χρόνια, θέλουν πλέον να φύγουν. Το ερώτημα είναι που θα πάνε; Στην Ελλάδα ή στη Βουλγαρία; Ή λίγο πιο πάνω στη Ρουμανία της τρελής οικονομικής ανάπτυξης; Οι βιομηχανικές περιοχές της βόρειας Ελλάδας που σήμερα αραχνιάζουν, έχουν μια μοναδική ευκαιρία να ξαναζωντανέψουν. Νομίζω ότι δε χρειάζεται περαιτέρω ανάλυση, για το τι πρέπει να γίνει ώστε να προσελκύσουμε τις εταιρείες που θα φύγουν από την Τουρκία.
Όλα τα παραπάνω μπορούν να συμβάλουν στην αποκατάσταση της διαγενακής δικαιοσύνης και στην αναστροφή του brain drain, ώστε το χάσμα των γενεών να παραμείνει στα συνήθη πλαίσια διαφωνίας και συγκρούσεων και ένα sos θέμα έκθεσης και όχι να ξεσπάσει πραγματικός πόλεμος ανάμεσα στις γενιές. Ώστε η γενιά του baby boom, η πρώτη γενιά του δυτικού κόσμου που έζησε συνολικά την εφηβεία της και τη νεότητα της με όλες αυτές τις κοσμοϊστορικές αλλαγές και κινήματα, να ζήσει ήρεμα και όμορφα τα γεράματα της, (παρακολουθώντας τους αιώνιους έφηβους-γεροντοφρικιά Rolling’s Stones να ροκάρουν live επί σκηνής), χάνοντας μόνο μερικά και όχι όλα τα προνόμια που νομοθέτησε και χωρίς να γίνεται βάρος στους νεότερους, ούτως ώστε να μην αναγκαστεί να γίνει κανείς ούτε βαμπίρ αλλά ούτε και κανίβαλος. Διαφορετικά φοβάμαι ότι θα επαληθευτούν οι ‘’προφητείες’’ του πρόσφατα εκλιπόντος Τζίμη Πανούση και του συντοπίτη μας Μίμη Ανδρουλάκη.
Υ.Γ. Αφιερωμένο στους ΑΣΕΠ 98, που στα 45-50 τους διορίστηκαν στο Δημόσιο έπειτα από 18 χρόνια, με μισθό πρωτοδιόριστου 25άρη άλλων εποχών, στους οποίους ανήκει και ο γράφων και οι οποίοι καλούμαστε με μισθό 600 ευρώ, να πληρώσουμε συντάξεις 55ραδηδων 1.000 συν ευρώ.
